صفحهٔ اصلی
تویوتومی هیدهیوشی (تولد ۱۵۳۶ یا ۱۵۳۷ – مرگ ۱۸ سپتامبر ۱۵۹۸) یک سامورایی و یکی از سه رهبر متحدکنندهٔ ژاپن در دوران آشوبزدهٔ سنگوکو بود. اواخر قرن شانزدهم میلادی کشور ژاپن بر اثر جنگهای داخلی میان قدرتمندان ولایتی، دایمیوها، تجزیه شده بود و آنها برای کسب قدرت نهایی در حال نبرد با یکدیگر بودند. در سال ۱۵۶۸ اودا نوبوناگا، با جنگهای متمادی علیه دایمیوهای رقیب، پایهٔ وحدت ملی را بنیان گذاشت. اما این تویوتومی هیدهیوشی بود که کار را به اتمام رساند، هرچند میوهٔ آن را توکوگاوا ایهیاسو چید. هیدهیوشی در یک خانوادهٔ فقیر کشاورز متولد شد و با واسطهٔ یکی از آشنایانش به خدمت اودا نوبوناگا درآمد. نوبوناگا وی را آشیگارو (سرباز پیادهٔ تفنگدار) کرد و پس از گذشت چند سال به خاطر جدی بودن در کارش در رأس آشیگاروهای خاندان اودا قرار گرفت. هیدهیوشی یک مذاکرهکننده بسیار موفق بود و قبل از نبردها با جنگسالاران طرف مقابل گفتگو میکرد و سعی میکرد تا آنها را متقاعد کند که به نوبوناگا ملحق شوند. پس از مرگ نوبوناگا، وی خود را به عنوان جانشین مطرح کرد. در سال ۱۵۸۵ هیدهیوشی توانست مقام کانپاکو (بالاترین مشاور امپراتور) را کسب کند و تا سال ۱۵۹۱ این مقام را عهدهدار بود و به مقام دایجو-دایجین (صدرالاعظمی ژاپن) نیز رسید و تا هنگام مرگ این مقام را برعهده داشت. پس از وحدت تمامی ژاپن در سال ۱۵۹۲ هیدهیوشی به کره حمله برد تا پیشدرآمدی برای هجوم به چین باشد. جنگ هفت سالهٔ تهاجم ژاپن به کره (۱۵۹۸–۱۵۹۲) پس از مرگ هیدهیوشی در سال ۱۵۹۸ با عقبنشینی کامل ژاپن پایان یافت. هیدهیوشی به عنوان کسی که بیشترین پیشرفت اجتماعی را در تاریخ ژاپن داشتهاست، شهرت دارد. محدود کردن اجازهٔ حمل سلاح به افراد طبقهٔ سامورایی از جمله میراثهای فرهنگی بهیادگارمانده از اوست.
- … پرتره الیزابت دوم بر روی اسکناسهای ۳۳ کشور مختلف نقش بسته که این بیشتر از هر فرد دیگری است؟ (در تصویر)
- … سوسک جالوت با ۶۰–۱۱۰ میلیمتر (۲٫۴–۴٫۳ اینچ) طول و ۸۰–۱۰۰ گرم (۲٫۸–۳٫۵ اونس) وزن، بزرگترین حشره از گونه قاببالان کره زمین است؟
- … تندیسهای کوه راشمور قرار بود شامل چهرهٔ قهرمانانی همچون بوفالو بیل، اسب دیوانه، ابر سرخ به همراه لوئیس و کلارک باشد اما به جای آنها تصویر ۴ رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا حک شد؟
- … مهرپرستی با آنکه یک آیین کهن ایرانی بود اما در روم باستان و به ویژه میان سربازان ارتش آن کشور محبوبیت فراوانی پیدا کرده بود؟
- … مرتفعترین خودپرداز دنیا در ارتفاع ۴٬۶۹۳ متری و در گردنه خنجراب شمال پاکستان نصب شده است؟
- … سلول سندان الماس وسیلهای کاربردی در فیزیک فشاربالا است که میتواند فشارهایی با حداکثر ۷۷۰ گیگاپاسکال (۷٬۷۰۰٬۰۰۰ بار / ۷٫۷ میلیون اتمسفر) بر روی قطعات کوچک اعمال نماید؟
- … در نقاط لاگرانژی زمین و ماه غبار کیهانی کوردولوفسکی واقعشده که ثبات در آنجا به دلیل تاثیر همگرایی گرانشی منظومه خورشیدی بسیار پیچیده است؟
- فوستن-آرکانژ توادرا (در تصویر)، برای دومین دوره به عنوان رئیسجمهور آفریقای مرکزی انتخاب شد.
- یووری موسونی، بار دیگر پیروز انتخابات ریاست جمهوری اوگاندا شد.
- مارک روته، نخستوزیر هلند در نتیجه رسوایی کلاهبرداری در زمینه کمکهزینه کودکان، در آستانه انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ استعفای دستهجمعی اعضای دولت را اعلام کرد.
امروز: دوشنبه، ۲۵ ژانویه ۲۰۲۱ میلادی برابر ۶ بهمن ۱۳۹۹ هجری خورشیدی و ۱۱ جمادیالثانی ۱۴۴۲ هجری قمری (UTC)
در اسکاتلند: روز برعکس، شب برنز، در هند: روز ملی رایدهندگان، در روسیه: روز تاتیانا
- رویدادها
- ۱۳۴۱ - برگزاری همهپرسی اصول ششگانه انقلاب سفید در ایران
- ۱۳۴۳ - آغاز نخستوزیری امیرعباس هویدا
- ۱۹۱۸ - اعلام استقلال اوکراین از روسیه بلشویک.
- ۱۹۲۴ - برگزاری اولین دوره بازیهای المپیک زمستانی در شامونی، فرانسه.
- ۱۹۷۱ - کودتای نظامی ایدی امین در اوگاندا.
- ۱۹۹۹ - زمینلرزهای به بزرگی ۶٫۰ ریشتر در غرب کلمبیا رخ داده و حداقل هزار کشته برجای گذاشت.
- زادروزها
- ۱۶۲۷ - زادروز رابرت بویل، شیمیدان، فیزیکدان، و مخترع انگلیسی؛ پایهگذار شیمی جدید.
- ۱۸۸۲ - زادروز ویرجینیا وولف، رماننویس، مقالهنویس، ناشر، منتقد و فمنیست انگلیسی.
- ۱۹۳۳ - زادروز کرازون آکینو، یازدهمین رئیسجمهور فیلیپین.
- ۱۹۴۲ - زادروز اوزهبیو، فوتبالیست پرتغالی؛ اولین برندهٔ توپ طلای اروپا، نماد فوتبال پرتغال.
- درگذشتها
- ۱۵۱۶ - درگذشت فردیناند دوم، پادشاه آراگون، کاستیا، سیسیل و ناپل؛ حامی مالی اکتشافات کریستف کلمب.
- ۱۹۴۷ - درگذشت آل کاپون، معروفترین گانگستر و سردمدار مافیای آمریکا. (در تصویر)
- ۱۹۹۰ - درگذشت اوا گاردنر، بازیگر آمریکایی؛ بیست و پنجمین هنرپیشهٔ بزرگ زن تاریخ.
- ۲۰۱۰ - درگذشت علی حسن المجید معروف به علی شیمیایی، وزیر دفاع و رئیس استخبارات عراق؛ مسئول بمباران شیمیایی روستای حلبچه (عملیات انفال).