پہلا صفہ

دوسری اینگلو-سکھ جنگ سکھ راج اتے ایسٹ انڈیا کمپنی دے وچکار ۱۸۴۸ اتے ۱۸۴۹ وچّ لڑی گئی سی۔ ہار جان کرکے سکھ راج دا خاتمہ ہو گئیا اتے اس توں بعد پنجاب، اتلے لہندے سرحدی صوبے اتے کشمیر انگریزاں نے اپنے نال ملا لئے.

خالصہ دربار اتے ہندستان وچ قائم انگریزی راج دیاں فوجاں وچکار ہوئی جنگ جس نال سکھ راج دے علاقیاں نوں انگریزی سامراج وچ شامل کیتا گیا ۔ اصل وچ دوجی انگریز-سکھ لڑائی،انگریز حکمراناں ولوں اوہناں سکھاں اپر قابو پاؤن لئی لڑیا گیا جو ایہہ سمجھکے کھجھے ہوئے سن کہ پہلی اینگلو سکھ جنگ وچ خالصہ فوج انگریزی فوجاں کولوں اپنے ہی کمانڈراں دی غداری جاں انگریزاں دی سازشاں کارن ہاری سی ۔ پر اس دا مکھ کارن نویں گورنر-جنرل لارڈ ڈلہوزی ( ۱۸۴۸–۵۸ ) دی سامراجی خواہشاں دی تکمیل اتے بھارت وچ انگریزی راج نوں شمال مغرب دیاں قدرتی حداں تک پہنچاؤن دی پالیسی سی ۔

پہلی اینگلو سکھ جنگ دے اخیر وچ مارچ ۱۸۴۶ دے معاہدے مطابق بریٹیش فوج نے سال دے انت وچ لاہور توں واپس چلے جانا سی مگر ایہہ معیاد ختم ہون توں پہلاں ہی سکھ سرداراں اتے دھکو-زوری اک ہور معاہدہ تھوپ دتا گئیا ۔ گورنر جنرل،ہینری ہارڈنگ دے خاص سفیر،فریڈرک کری نے سازشاں کرکے خالصہ دربار دے سرداراں پاسوں بینتی پتر لے لیا جس وچ انگریزی فوج نوں لاہور وکھے تعینات رکھن لئی کیہا گیا ۔ سٹے وجوں ۱۶ دسمبر ۱۸۴۶ نوں بھیرووال وکھے اک نویں معاہدہ کیتا گئی جس مطابق ہینری لارنس نوں لاہور وکھے ریزیڈینٹ تعینات کیتا گیا اتے خالصہ راج دے علاقیاں وچ راج-کاج چلاؤن دے سبھ اختیار اس نوں سونپ دتے گئے ۔ ریزیڈینٹ دے نامزد میمبراں دی کونسل آف ریجینسی مڑ اساری کیتی گئی جس دا مکھی تیز سنگھ نوں تعینات کیتا گیا ۔ انگریزاں نوں امن-قانون قایم رکھن لئی انمتھے ویلے لئی سکھ راج دے علاقیاں وچ تعینات رہن توں چھوٹ دے دتی گئی ۔ اس معاہدے دا مہاراجہ دلیپ سنگھ دے ۱۶ سال دی عمر ہو جان تک لاگوُ رہنا متھیا گیا ۔ جولائی ۱۸۴۷ نوں گورنر جنرل ولوں جاری ہوئے اک ہور اعلان مطابق ریزیڈینٹ دے اختیاراں وچ ہور وادھا کر دتا گیا ۔۔۔۔۔۔

سارا پڑھن لئی ایتھے کلک کرو۔۔۔

ویکیپیڈیا ورتن والے

ویکیپیڈیا ورتوں کار جاں ورتنوالے اوہ لوک نیں جہڑۓ ویکیپیڈیا چ اپنا کھاتہ بناندے نیں، اس چ لکھن تے سنوارن دا کم کردے نیں تے انسائیکلوپیڈیا دی بہتری لئی اس چ لیکھ لکھن ، کیٹاگریاں بنان تے ہور دوجے کم کرن چ لگے ہوئے نیں۔ تے ویکیپیڈیا نوں ہر لحاظ نال اک کُھلا انسائیکلوپیڈیا دی شکل دین لئی اج دوجے نوں تعاون دیندے نیں۔

پنجابی ویکیپیڈیا ورتن والےآں دی گنتی ہن تک ۲۷,۵۷۰ ہوچکی اے۔ پر اینہاں چوں اک گھٹ گنتی ای مستقل پابندی نال اس منصوبہ چ شریک اے۔ اس توں وکھ غیر اندراج ہوئے ویکیپیڈیا ورتن والےآں دی اک وڈی گنتی اے جو اس منصوبہ چ کدی کدی شریک ہندی اے۔

ویکیپیڈیا دا حصہ بنو!

ویکیپیڈیا اک آزاد انسائیکلوپیڈیا اے جہڑا وکھ وکھ بولیاں چ اے تے جس چ اسیں سارے رل مل کے لکھدے آں تے رل مل کے اسنون سنواردے آں ۔ منصوبۂ ویکیپیڈیا دی شروعات جنوری 2001 چ ہوئی، جدونکہ پنجابی ویکیپیڈیا دا مڈھ اکتوبر 2008 نوں انکیوبیٹر وچ رکھیا تے اج 13 اگست 2009 نوں اینوں نارمل کر دتا گیا۔۔ فی الحال اس ویکیپیڈیا چ پنجابی دے ۵۹,۲۶۳ لیکھ موجود نیں۔

38x38px

پنجابی بولی

پنجابی پاکستان چ بولن چ پہلے نمبر تے اے۔
پنجابی برطانیہ چ بولن چ انگریزی مگروں دوجے نمبر تے اے۔
پنجابی دکھنی ایشیاء چ بولن چ ہندی، بنگالی مگروں تیجے نمبر تے اے۔
پنجابی کینیڈا چ بولن چ چوتھے نمبر تے اے۔
پنجابی بولن والیاں دا سب توں وڈا شہر لہور اے۔
پنجابی چ سب توں بوہتی چھپن والی کتاب میلہ اکھیاں دا اے۔
پنجابی دا پہلا وڈا انسائیکلوپیڈیا پنجابی وکیپیڈیا اے۔
دنیا دی سبتوں پہلی گرائمر اشٹادھیایی پنجاب وچ لکھی گئی ۔
پنجابی دا سبتوں پہلا اخبار ہندو پرکاش 1873 وچ امرتسر توں شروع ہویا ۔
شاہمکھی لپی وچ سبتوں پہلا اخبار امرت پترکا 1896 وچ جاری ہویا۔

تسیں جاندے او

...جے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم کا دنیا دا سبھ توں ودھ ورتیا جان والا ناں اے۔
… قرآن وچ حضرت موسیٰ علیہ السلام دا ناں 136 مرتبہ مذکور اے، نبی عیسیٰ دا ناں 25 مرتبہ مذکور اے تے حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ناں صرف چار مرتبہ مذکور اے
… جے فرڈیننڈ میگلان نے پہلی بار کرہ ارض دا بحری چکر مکمل کرن دی کوشش کیتی، پر اوہ فلپائن دے لاگے مر گیا تاں اس دے جہاز اُپر موجود اک دوسرے مہم جو خوان سباسٹین ایلکانو نے اس بیڑے دی اگوائی کیتی تے اینج اوہ پہلا شخص بن گیا جس دی سرکردگی چ انسان نے زمین دے دوالے پہلا بحری سفر مکمل کیتا۔
۔۔۔جے سکندر یونانی پنجاب توں سب توں سوہنی سوغات را طوطا لے کے گیا سی؟
۔۔۔جے مکھی چڑی دنیا دا سب توں نکا پنچھی اے؟
۔۔۔جے ایرخ ہارٹمان اک جرمن پائلٹ نے سب توں ود ہوائی جہاڑ ڈیگے ؟

… انسانی تریخ وچ سب تو‏ں پہلے گڈی چلانے والی سواݨی برتھا بنز _{(تصویر وچ )} سی؟
… ک‏‏تب خانہ اسکندریہ نو‏‏ں 48 ق م وچ اک تو‏ں ودھ مرتبہ جلایا جا چکيا اے اُتے اس وقت ک‏‏تب خانہ وچ کتاباں د‏‏ی تعداد 700,000 دے آس پاس سی؟
… آئین ہند دنیا وچ کِسے وی آزاد ملک دا سب تو‏ں ضخیم مکتوب دستور اے ؟
… صدر ترکمانستان صفر مراد نیازاف نے اپنی مقدس کتاب روح نامہ دے لئی ملک وچ مہینےآں تے ہفتےآں دے ناں تبدیل کرنا شروع کیتے؟
… روبیک کیوب دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ بکنے والا پہیلی گیم اے ؟
۔۔۔ جے ریفلیزیا سب توں وڈا پھل اے ؟
۔۔۔جے اسمان تے رات نوں چن مگروں سب توں ود لشکن والی شے وینس پاندھی اے؟
۔۔۔ جے میرانجانی ضلع ایبٹ آباد دا سب توں اچا پہاڑ اے؟
...جے ہمنگ برڈ پچھلے پاسے وی اُڈ سکدا اے۔
...جے بدل دن دے مقابلے رات نوں زیادہ اچے اُڈدے ہن
...جے انگریزی بولی دا سبھ تو پرانا شبد town اے۔
...جے عورتاں دے دل دی دھڑکن مرداں دی دھڑکن نالوں زیادہ ہندی اے۔
...جے انگریزی دے شبد 'assassination' اتے 'bump' ولیئم شیکسپیئر دی دین ہن۔
...جے پہلی انگریزی دی ڈکشنری 1755 وچ لکھی گ‏ی سی۔
...جے انتونوف An-225 دنیا دا سبھ تو وڈا مال بردار ہوائی جہاز اے۔
...جے ہگھیس ایچ-4 , سبھ توں وڈا ہوائی جہاز صرف اک وار ہی اُڈیا سی۔
...جے جمیکا وچّ 120 دریا ہن۔
...جے انسانی دل اک دن وچّ 1,00,000 وار دھڑکدا اے۔
...جے انسان دے خون دی اک بوند وچّ 250 ارب سیل(خلیئے) ہندے ہن۔
...جے Dreamt انگریزی دا اکو-اک شبد ہے، جو 'mt' نال ختم ہندا اے۔
...جے چوہا، اوٹھ توں وی زیادہ دیر پانی بناں رہِ سکدا اے۔
...جے ساڈے دماغ دا کھبا حصہ ساڈے جسم دے سجے حصے نوں، اتے دماغ دا سجا حصہ جسم دے کھبے حصے نوں کنٹرول کردا اے۔
...جے اٹلی دے قومی جھنڈے دا ڈزائن نپولیئن نے تیار کیتا سی۔

اج کل دیاں خبراں

صفحہ اول خادم حسین رضوی، تحریک لبیک پاکستان دے سربراہ، عالم دین و سیاست دان، وفات پا گئے۔
صفحہ اول حافظ محمد سعید، نو‏‏ں پاکستانی عدالت نے دہشت گردی د‏‏ی معاونت وچ دس سال قید د‏‏ی سزا سنا دتی۔
نگورنو کاراباخ جنگ، 2020 وچ آذربائیجان دی فتح تے روس دی ثالثی وچ ہوئے معاہدے راہیں خطے وچوں آرمینیا دی فوج دا 1 دسمبر تک انخلاء
جو بائیڈن تے اس د‏ی ساتھی ساتھی کملا ہیریس نے ریاستہائے متحدہ امریکا دے صدارتی انتخابات وچ کامیابی حاصل کيتی۔
وزیر اعظم جاپان شنزو آبے جسمانی صحت دے مد نظر اپنے عہدہ تو‏ں مستعفی۔
طوفان ایٹا د‏‏ی وجہ تو‏ں آنے والے سیلاب تے تودے گرنے تو‏ں پورے وسطی امریکا تے میکسیکو وچ ڈیڑھ سو تو‏ں زیادہ افراد ہلاک ہوگئے نيں۔
یوون فیرل تے شیلی میکنامارا نے پرٹزکر آرکیٹیچر انعام جِتیا۔
ریاستہائے متحدہ وچ ، ٹینیسی دے شہر نیش وِل وچ چار کاؤنٹیاں وچ طوفان دے پھیلنے تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ پچیس افراد ہلاک ہوگئے۔
محی الدین یاسین (تصویر وچ ) اک سیاسی بحران دے بعد ملائشیا دا وزیر اعظم بن گیا جس دے نتیجے وچ اس دے پیشرو مہاتیرمحمد نے استعفیٰ دتا۔
امریکا تے طالبان دے درمیان اک معاہدے اُتے دستخط ہوئے نيں جو افغانستان وچ جنگ دے خاتمے دے لئی اک فریم ورک تیار کردا ا‏‏ے۔

اج دا شبد

اج دی گل

پنجابی بولی نوں قومانتری پدھر اتے لیاون لئی سانوں پنجابی چ لکھن تے پڑھن دی کوشش کرنی چاہیدی اے!

سہ ماہی منصوبہ

فوری توجہ لوڑیندے لیکھ (دسمبر) ← لہور دی تریخ، پنجاب دی تریخ، رائے احمد خان کھرل، اسلام، پاکستان دی تریخ ،کیمسٹری، پنجاب دے دریاواں تے نہراں دی تریخ، ہندو مت، بوآ کرکٹ، تریخ ، لسٹاں

نامزدگی: چنویں لیکھ (چنویں لسٹ) · ودھیا لیکھ ·

اج دا دن

اج: ہفتہ، ۱۶ جنوری ۲۰۲۱ عیسوی بمطابق ۲ جمادی الثانی ۱۴۴۲ ہجری (متناسق عالمی وقت)

2008 -- جنوبی وزیرستان وچ پیراملٹری فورسز اُتے 400 جنگجوواں دا حملہ قلعہ سرہ روغہ اُتے قبضہ، 8 اہلکار شہید، 20 لا پتہ، 50 جنگجو ہلاک۔
2006ء ایران دے صدر محمود احمدی نژاد نے ایران وچ امریکی چینل سی این این اُتے پابندی لگیا دتی سی سی این این نے ایران دے جوہری پروگرام دے حوالے تو‏ں احمدی نژاد دے اک بیان دا غلط ترجمہ کيتا تھااحمدی نژاد نے اپنے بیان وچ ایران دے جوہری توانائی دے حق دا دفاع کیندا سی جدو‏ں کہ مترجم نے جوہری توانائی د‏‏ی جگہ جوہری ہتھیار دا لفظ استعمال کيتا سی
1965ء سوویت یونین نے جوہری تجربہ کيتا
1991ء امریکا پہلی خلیجی جنگ دا آغاز : امریکا نے عراق نال جنگ کيت‏ی تیاری مکمل د‏‏ی
1995ء جاپان دے شہر کوبے وچ ہولناک زلزلہ، جس د‏‏ی شدت ریکٹر اسکیل اُتے ست اعشاریہ تن ریکارڈ کيتی گئی۔ زلزلے دے نتیجے وچ وڈی تعداد وچ مالی نقصان ہويا جدو‏ں کہ 6ہزار 4سو 34افراد لقمہ اجل بنے
1994ء امریکا دے شہر لاس اینجلس وچ شدید زلزلہ آیا جس د‏‏ی شدت ریکٹر اسکیل اُتے 7.6 ریکارڈکيتی گئی۔ زلزلے دے نتیجے وچ 60 افراد ہلاک ہوئے جدو‏ں کہ شہر نو‏‏ں تِیہہ بلین دا مالی نقصان ہويا
1951ء چین نے کوریا نال جنگ بندی تو‏ں انکار کيتا
1948ء سانچہ:Country data ہالینڈ تے انڈونیشیاجنگ بندی اُتے رضامند ہوئے
1946ء اقوام متحدہ د‏‏ی سیکورٹی کونسل دا پہلا اجلاس منعقد ہويا
1945ء سوویت فورسز نے پولینڈ دے راجگڑھ وارسا اُتے قبضہ کرکے مکمل طور پرتباہ کر دتا
1757ء جرمنی کا روس تو‏ں اعلان جنگ
2016ء16 جنوری، تسائی انگ ون، تائیوان د‏‏ی پہلی سواݨی صدر منتخب ہوئیاں۔
1920ء جارجیا نے آزادی دا اعلان کيتا

جم

2005ء رومانیہ د‏‏ی 66 سالہ سواݨی اڈریاناایلسکیو بچی نو‏‏ں جنم دے ک‏ے سب تو‏ں معمر ترین ماں بننے دا اعزاز حاصل کیا

→ پچھلا دن – اگلا دن ←
جنوری دے چُنویں واقعات – ہور دن...'

اج دیاں مورتاں

پہلی اینگلو سکھ جنگ

فیروزشاہ دی لڑائی	علی وال دی لڑائی	سبھراؤں دی لڑائی

کیہ تسیں لکھنا چاہندے او؟

پنجابی شاہمکھی وکیپیڈیا 24 اکتوبر 2008 نوں شروع ہویا تے 13 اگست 2009 نوں اسنے انکوبیٹر وچوں نکل کے اک مکمل ویکیپیڈیا دا روپ لے لیا ۔

پنجابی ویکیپیڈیا اتےاس ویلے۵۹,۲۶۳ لیکھ موجود نیں، جے تسیں وی کسےموضوع اتے لیکھ لکھنا چاہندے او تاں پہلے اس صفحۂ تلاش اتے جا کر عنوان لکھو تے تلاش کرن دی کوشش کرو، ممکن اے تواڈا مطلوبہ لیکھ پہلے توں موجود ہوۓ۔ جے لیکھ موجود نہ ہوۓ تاں تھلویں خانے چ سرنامہ لکھو تے نواں لیکھ تحریر کرو ۔

وکیپیڈیا وچ لبھو

	مڈھلی سائنس فلكیات · بیالوجی · زمین دی سائنس · جیومیٹری · سٹیٹ · جیون پڑھت · فزکس · ریاضی · کیمسٹری · جغرافیہ
	جانکاری سائنس کمیونیکیشن · اکنامکس · دوائی · کمپیوٹر· قنون· ٹیکنالوجی · وائی بیجی · انجینرنگ
	ادب ساہت · آثار قدیمہ · تريخ · اسلام دی تریخ· مذاہب تے عقیدے· نفسیات · بولیاں · سماج · فلاسفی
	سوہنے کم معماری · ناچ· کھیڈ· پینٹنگ · ساہت · موسیقی · فلم