พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ

พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ
พระอิสริยยศ	พระราชวรวงศ์เธอ
ฐานันดรศักดิ์	พระองค์เจ้า
ราชวงศ์	จักรี
ข้อมูลส่วนพระองค์
ประสูติ	25 กรกฎาคม พ.ศ. 2413
สิ้นพระชนม์	29 สิงหาคม พ.ศ. 2463 (50 ปี)
พระราชบิดา	กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
พระมารดา	จอมมารดาปริกเล็ก
พระบุตร	8 องค์

นายพันเอก พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ (25 กรกฎาคม พ.ศ. 2413 — 29 สิงหาคม พ.ศ. 2463) ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือน 8 แรม 13 ค่ำ ปีมะเมีย โทศก จุลศักราช 1232 ตรงกับวันที่ 25 กรกฎาคม พ.ศ. 2413 เป็นพระราชโอรสในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญและจอมมารดาปริกเล็ก ทรงเป็นต้นราชสกุลกาญจนะวิชัย ออกพระนามโดยทั่วไปว่า พระองค์ชายกลาง

พระองค์เจ้ากาญจโนภาสรัศมีทรงเริ่มเข้ารับราชการในกรมทหารรักษาพระองค์ จนได้เลื่อนยศเป็น "พันโท ราชองครักษ์ประจำการ" จากนั้นได้ย้ายไปดำรงตำแหน่ง "ผู้บังคับการกรมทหารราบที่ ๑๔" เมื่อถึงกำหนดได้กลับมารับราชการเป็นราชองครักษ์ประจำการและเลื่อนยศเป็น "นายพันเอก" ต่อมาได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นผู้บังคับการกองดับเพลิงสวนดุสิต

ต่อมาในปี พ.ศ. 2451 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2451

สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 6 เมื่ออาทิตย์ เดือน 9 ขึ้น 15 ค่ำ ปีมะเมีย โทศก จุลศักราช 1282 ตรงกับวันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2463) พระชันษา 51 ปี พระราชทานเพลิง ณ วัดเทพศิรินทราวาส 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2469

พระโอรส-พระธิดา

พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ ทรงเป็นต้นราชสกุลกาญจนะวิชัย มีพระโอรส-พระธิดา 8 พระองค์

1. หม่อมเจ้าหญิงสุคนธมาลย์รัศมี กาญจนวิชัย (ประสูติ พ.ศ. 2432 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2470)
2. หม่อมเจ้ารัตโนภาษ กาญจนวิชัย หรือ หม่อมเจ้ารัตโนภาษเพ็ญจันทร์ กาญจนวิชัย (ประสูติ พ.ศ. 2436 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2521 สิริชนมายุ 85 ปี) ทรงเสกสมรสกับหม่อมสนิท กาญจนวิชัย ณ อยุธยา (สกุลเดิม : สิงหเสนี) ธิดาพระยาสิงห์เสนี และต่อมาเมื่อหม่อมสนิทถึงแก่กรรมแล้วหม่อมเจ้ารัตโนภาษจึงทรงสมรสใหม่กับหม่อมอรุณ กาญจนวิชัย ณ อยุธยา ทรงมีโอรสและธิดา ดังนี้
   1. หม่อมราชวงศ์โอภาส กาญจนวิชัย ในหม่อมสนิท
   2. หม่อมราชวงศ์หญิงโศภา กาญจนวิชัย ในหม่อมสนิท
   3. หม่อมราชวงศ์หญิงจันทร์เพ็ญ กาญจนวิชัย ในหม่อมอรุณ
3. หม่อมเจ้ากาญจนวิจิตร กาญจนวิชัย (ประสูติ พ.ศ. 2439 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2472 สิริชนมายุ 33 ปี พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ)
4. หม่อมเจ้าหญิงพานสุคนธ์ กาญจนวิชัย หรือ หม่อมเจ้าหญิงพานทองสุคนธ์ (ประสูติ พ.ศ. 2440 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2518)
5. หม่อมเจ้าหญิงสุวรรณรัศมี กาญจนวิชัย (ประสูติ พ.ศ. 2441 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2519)
6. หม่อมเจ้าหญิงศิริวรรณา กาญจนวิชัย (ประสูติ พ.ศ. 2445 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2523)
7. หม่อมเจ้าหญิงแจ่มจำรัส กาญจนวิชัย (ประสูติเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2460 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2538) ทรงเสกสมรสกับหม่อมเจ้าพุฒิสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์ พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงอดิศรอุดมเดช
8. หม่อมเจ้าหญิงสุพรรณโนมาศ กาญจนวิชัย (ประสูติ พ.ศ. 2461 สิ้นชีพิตักษัย พ.ศ. 2539) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งราชวงศ์เพื่อทำการสมรสกับสามัญชน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.) (ชื่อเดิม:มหาสุราภรณ์)
• พ.ศ. 2451 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้น 5 เบญจมาภรณ์ช้างเผือก (บ.ช.) (ชื่อเดิม:ทิพยาภรณ์)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฎ - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 3 (จ.ป.ร.3)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
• บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. ราชสกุลพระบรมราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : องค์การค้าของคุรุสภา, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2539. หน้า หน้าที่. ISBN 974-005-650-8
• ศ. วรพัทธ์ทวีโชติ. เฉลิมพระยศเจ้านาย ฉะบับมีพระรูป. [ม.ป.ท.] : [ม.ป.พ.], [ม.ป.ป.]. หน้า หน้าที่.