พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป
	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4; พระองค์เจ้าชั้นเอก
อธิบดีกรมพิพิธภัณฑ์
หม่อม	7 คน
พระบุตร	23 องค์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาเที่ยง
ประสูติ	27 สิงหาคม พ.ศ. 2404
สิ้นพระชนม์	28 มกราคม พ.ศ. 2479 (74 ปี)

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป ประทับยืนพระองค์ที่ 2 จากขวา

ข้าราชการพลเรือนชั้นที่ 2 ระดับเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเที่ยง ทรงรับราชการในกรมพิพิธภัณฑ์และกรมชลประทาน เป็นต้น^[1]

เนื้อหา

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าไชยานุชิต พระราชโอรสพระองค์ที่ 55 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเที่ยง เมื่อวันอังคาร เดือน 9 แรม 6 ค่ำ ปีระกาตรีศก จ.ศ. 1223 ตรงกับวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2404^[2]

พระองค์เจ้าไชยานุชิต ทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมพิพิธภัณฑ์พระองค์แรก เมื่อ พ.ศ. 2430 ภายหลังจากที่ยกฐานะเป็นกรมหนึ่งในกระทรวงธรรมการ ทรงรับราชการกรมชลประทาน ทรงอำนวยการขุดคลอง ตั้งแต่คลองสิบสี่ ถึงคลองยี่สิบเอ็ด ในจังหวัดฉะเชิงเทรา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป ทรงศักดินา 15000 เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441^[3] ต่อมาวันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงเปลี่ยนคำนำพระนามเป็นพระเจ้าบรมวงษ์เธอ^[4]

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป สิ้นพระชนม์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร เมื่อวันอังคาร ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 3 ปีกุนสัปตศก จ.ศ. 1297 ตรงกับวันที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2478 (ปัจจุบันคือ พ.ศ. 2479) สิริพระชันษา 74 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 27 มกราคม พ.ศ. 2479 (ปัจจุบันคือ พ.ศ. 2480)^[5]

พระโอรสและธิดา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป มีหม่อม 7 คน ได้แก่

หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา
หม่อมบัว ชยางกูร ณ อยุธยา
หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา
หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา
หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา
หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุญยมาลิก)
หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุญยมาลิก)

มีพระโอรส 15 องค์ และมีพระธิดา 8 องค์ รวม 23 องค์ ได้แก่

ลำดับ	พระรูปและพระนาม	เพศ	พระมารดา	ประสูติ	สิ้นชีพิตักษัย	คู่สมรส
1	หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร	ช.	หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา	14 กรกฎาคม พ.ศ. 2424^[6]	4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2498	หม่อมเจ้าผุดผ่องพรรณ ชยางกูร หม่อมเนื่อง หม่อมเชื้อ
2	หม่อมเจ้าวิเศษศักดิ์ ชยางกูร	ช.	หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา	26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2430^[6]	3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2512	หม่อมเจ้าเฉลียววรรณมาลา หม่อมศิลา
3	หม่อมเจ้าพักตร์พิสุทธิ์ ชยางกูร	ญ.	หม่อมบัว ชยางกูร ณ อยุธยา	26 มกราคม พ.ศ. 2435^[6]	29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2508
4	หม่อมเจ้าผุดผ่องพรรณ ชยางกูร	ญ.	หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา	11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2436^[6]	พ.ศ. 2508	หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร
5	หม่อมเจ้าฉันทวิเชียร ชยางกูร	ญ.	หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา	พ.ศ. 2437	พ.ศ. 2464
6	หม่อมเจ้าลักษณ์เลิศ ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	6 ธันวาคม พ.ศ. 2439^[6]	1 เมษายน พ.ศ. 2518	หม่อมน้อมสิริ
7	พิศเพี้ยนแขไข หรือพิศเพียงแขไข วณิกสัมบัน	ญ.	หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา	27 กรกฎาคม พ.ศ. 2440^[6]	พ.ศ. 2523	เพิ่ม วณิกสัมบัน
8	หม่อมเจ้าประเสริฐศรี ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2443^[6]	21 ตุลาคม พ.ศ. 2534	หม่อมเจริญศรี
9	หม่อมเจ้าทวีผล ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	10 ธันวาคม พ.ศ. 2444^[6]	16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493	หม่อมฉอ้อน
10	หม่อมเจ้า	ช.	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	11 มิถุนายน พ.ศ. 2446
11	หม่อมเจ้ามงคลอุดม ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	4 ตุลาคม พ.ศ. 2446^[6]	2 กันยายน พ.ศ. 2518	หม่อมเจ้าอุบลเกษร หม่อมลมูล
12	ประไพพงศ์ ศิริเวทิน	ญ.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	30 พฤษภาคม พ.ศ. 2450^[6]	1 กรกฎาคม พ.ศ. 2538	ขุนสมบูรณ์ยุทธศิลป์ (สมบูรณ์ ศิริเวทิน)
13	หม่อมเจ้าวงษ์มหิป ชยางกูร	ช.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	19 เมษายน พ.ศ. 2452^[6]	19 สิงหาคม พ.ศ. 2530	หม่อมแมรี หม่อมละไม
14	หม่อมเจ้าทิพย์ลักษณ์สุดา ชยางกูร	ญ.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	10 เมษายน พ.ศ. 2454^[6]	13 กรกฎาคม พ.ศ. 2532	ขุนประทนคดี
15	หม่อมเจ้าโสภาเพียงจันทร์ จันทรทัต	ญ.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	21 สิงหาคม พ.ศ. 2455^[6]	20 กันยายน พ.ศ. 2524	หม่อมเจ้าอุรคินทร์ จันทรทัต
16	หม่อมเจ้าสรรพไชยา ชยางกูร	ช.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	20 มีนาคม พ.ศ. 2458^[6]	8 พฤษภาคม พ.ศ. 2469
17	หม่อมเจ้าจุฬาชัย ชยางกูร	ช.	หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา	27 มกราคม พ.ศ. 2463^[6]	5 ธันวาคม พ.ศ. 2534	หม่อมเสงี่ยม หม่อมปลิว
18	หม่อมเจ้าฤทัยเที่ยง ชยางกูร	ช.	หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา	22 มกราคม พ.ศ. 2465^[6]	1 ตุลาคม พ.ศ. 2508	หม่อมรจิต
19	หม่อมเจ้าเวียงวัฒนา ชยางกูร	ช.	หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา	30 เมษายน พ.ศ. 2467^[6]	ยังมีชนม์ชีพ	หม่อมชมชื่น
20	หม่อมเจ้าวราชัย ชยางกูร	ช.	หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา	8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2471	เมษายน พ.ศ. 2558	หม่อมชูศรี
21	หม่อมเจ้าอุทัยเที่ยง ชยางกูร	ญ.	หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา	1 มิถุนายน พ.ศ. 2473	ยังมีชนม์ชีพ
22	หม่อมเจ้าจรูญฤทธิ์เดช ชยางกูร	ช.	หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา	10 มกราคม พ.ศ. 2476	ยังมีชนม์ชีพ	หม่อมจรุงใจ
23	หม่อมเจ้า	ช.	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล

พระทายาท

โอรส-ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร

สายหม่อมเนื่อง (สกุลเดิม ณ นคร)

หม่อมราชวงศ์ทิพยวดี สมรสกับหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์)
- หม่อมหลวงถวัลยวดี เตวิทย์
- ท่านผู้หญิงนราวดี ชัยเฉนียน
หม่อมราชวงศ์ศรีสฤษดิ์ สมรสกับหลวงสุขุมนัยประดิษฐ (ประดิษฐ์ สุขุม)
หม่อมราชวงศ์วิจิตรโฉม สมรสกับหม่อมเจ้าขจรจบกิตติคุณ กิติยากร
- หม่อมราชวงศ์เกียรติคุณ สมรสมรสกับอาภัสรา หงสกุล
- หม่อมราชวงศ์สฤษดิ์คุณ สมรสกับหม่อมราชวงศ์เดือนเด่น (ราชสกุลเดิม สวัสดิวัตน์)
- หม่อมราชวงศ์สุจิตคุณ สมรสกับอาสา สารสิน
หม่อมราชวงศ์โสมสมร สมรสกับหม่อมหลวงชวนชื่น กำภู
หม่อมราชวงศ์พรพรรณ สมรสกับหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์) (เมื่อหม่อมราชวงศ์ทิพยวดี ถึงแก่กรรมแล้ว)

สายหม่อมเชื้อ (สกุลเดิม โรจนดิศ)

หม่อมราชวงศ์เดชสิทธิ์ สมรสกับลัดดา (สกุลเดิม ทองมิตร)
- หม่อมหลวงเรืองเดช ชยางกูร
- พลเอก หม่อมหลวงวิชัย ชยางกูร
- หม่อมหลวงเดชา ชยางกูร
- หม่อมหลวงสุดารัตน์ สมรสกับณรงค์ฤทธิ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงภัทราวดี สมรสกับศาสตราจารย์ฟรานซิส เคเนดี
หม่อมราชวงศ์รุ่งฤทธี สมรสกับชูศรี (สกุลเดิม ศศิผลิน)
- หม่อมหลวงรื่นรมย์ บุณยทรรพ
- หม่อมหลวงชาติชาย ชยางกูร
- หม่อมหลวงไพจิตร สมรสกับพลเรือโทนฤดล บุราคำ
หม่อมราชวงศ์มีชัย สมรสกับชุลี (สกุลเดิม เอี่ยมกระสิทธุ์)
- หม่อมหลวงอังสนา ลีลายนกุล
- หม่อมหลวงจันทราวดี สงกราน
- หม่อมหลวงเผด็จ ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์เชื้อชยาง สมรสกับนายแพทย์มณเฑียร บุนนาค
- มณทิรัช บุนนาค
- ลวลี บุนนาค
พันเอก (พิเศษ) หม่อมราชวงศ์จุมพล สมรสกับสุโข (สกุลเดิม เกตุพันธุ์)
- หม่อมหลวงพิศเพียงแข สมรสกับพลเอกวราห์ บุญญะสิทธิ์
- หม่อมหลวงพักตร์เพียงเพ็ญ ชยางกูร
- หม่อมหลวงพรรณเพียงเดือน สมรสกับพันตำรวจโทไพศิษฎ์ สังคหะพงศ์

สายหม่อม(ไม่ทราบชื่อ)^[7]

หม่อมราชวงศ์ศุภชัย ชยางกูร

โอรส-ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าวิเศษศักดิ์ ชยางกูร

สายหม่อมเจ้าเฉลียววรรณมาลา (ราชสกุลเดิม กมลาศม์)

หม่อมราชวงศ์เลอชัย สมรสกับโรซ่า (สกุลเดิม แอลเวียร์)
- หม่อมหลวงรัชฎาราศี ชยางกูร
- หม่อมหลวงราศี ชยางกูร
- หม่อมหลวงรูสบีมินดา ชยางกูร

สายหม่อมศิลา (สกุลเดิม วสันตพฤกษ์)

หม่อมราชวงศ์ขุนพล ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์ไชยพันธุ์ ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์ขันธุ์แข่งแข ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์แก่ชัย สมรสกับอมรา (สกุลเดิม รักษาสัจ)
- หม่อมหลวงพงศ์มหิป ชยางกูร
- หม่อมหลวงอดิศรณ์ ชยางกูร
- หม่อมหลวงพีระศักดิ์ สมรสกับทิพย์วรรณ
- หม่อมหลวงสิรินทร สมรสกับนิสากร
หม่อมราชวงศ์วัยวัฒนา ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์สุชาดา สมรสกับพงศ์เดช มนตรีกุล ณ อยุธยา
- สุภาวดี มนตรีกุล ณ อยุธยา
- วรพงศ์ มนตรีกุล ณ อยุธยา
- สุรภี มนตรีกุล ณ อยุธยา
- สุรพร เกตุจินดา
หม่อมราชวงศ์สารีบุตร ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์แสงโสม สมรสกับพลเรือตรีสุทิน ปูชนีย์
- กนกวรรณ แช่มประชุม
- ศักดิ์สิทธิ์ ปูชนีย์
- ศักดิ์ศิริ ปูชนีย์

โอรส-ธิดา/นัดดาและปนัดดาในหม่อมเจ้าลักษณ์เลิศ ชยางกูร

สายหม่อมน้อมสิริ

หม่อมราชวงศ์เลิศลักษณ์ สมรสกับยินดี
หม่อมราชวงศ์เลิศลักษณา สมรสกับพยง ชุติกุล
- กอบศักดิ์ สมรสกับหม่อมหลวงลักษสุภา (สกุลเดิม กฤดากร)
  - อาภาสิริ ชุติกุล
  - ถิระ ชุติกุล
- สิริลักษณา สมรสกับฐิระวุฒิ คอมันตร์
  - วสมน คอมันตร์
  - ปัฐมน คอมันตร์
- สารกิต สมรสกับปราณี (สกุลเดิม วัฒนานันท์)
หม่อมราชวงศ์ภคพล สมรสครั้งแรกและหย่ากับลักษณา (สกุลเดิม บุญสนอง) และสมรสครั้งที่สองกับพรสวรรค์ (สกุลเดิม วงศ์สาคร)
- หม่อมหลวงลิสา สมรสกับคริสโตเฟอร์ โจนส์
  - มากาเร็ต โจนส์
- หม่อมหลวงอาภาริณี สมรสกับคริส ปีเตอร์สัน
  - ปาร์คเกอร์ ปีเตอร์สัน
  - แมกซ์ซี ปีเตอร์สัน
  - หญิง ปีเตอร์สัน
- หม่อมหลวงฉัตรวิรัชยา ชยางกูร

โอรส-ธิดา/นัดดาและปนัดดาในหม่อมเจ้าทวีผล ชยางกูร

สายหม่อมฉอ้อน

หม่อมราชวงศ์อรรถทวี สมรสและหย่ากับอนันต์ สุขะศิริวัฒน์
- นันทนา เกียรติรักษ์
  - ณัฐนันท์ พุทธวงศ์
- อัจฉริยา สมรสกับจุมพล อินทรสูต
  - อนันญา สมรสกับปิยชนก ใจเย็น
  - ศรายุทธ อินทรสูต
- อัจฉราวรรณ สมรสกับอำนาจ เลิศไกร
  - อกนิษฐ์ เลิศไกร
  - อดิศักดิ์ สมรสกับเสาวนิตย์
หม่อมราชวงศ์ศุภชัยชนะ ชยางกูร
- หม่อมหลวงชัยภัทร ชยางกูร
- หม่อมหลวงสุพิชญา ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์พงษ์พรรณ ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์พิพัฒน์พงษ์ สมรสกับรัมภา
- หม่อมหลวงวัลลภา ชยางกูร
  - ชัญญา ชินภัทรเจริญ
  - กีรติกร ชินภัทรเจริญ
  - ธนวัน ชินภัทรเจริญ
- หม่อมหลวงสุภาวดี ชยางกูร
- หม่อมหลวงมนตรี สมรสกับทิพยวรรณ (สกุลเดิม ใจเด็ด)
  - มนต์ภักดี ชยางกูร ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงรัชพล สมรสกับนันท์มนัส

โอรส-ธิดา/นัดดาและปนัดดาในหม่อมเจ้ามงคลอุดม ชยางกูร

สายหม่อมเจ้าอุบลเกษร (ราชสกุลเดิม ศุขสวัสดิ์)

หม่อมราชวงศ์ไชยสุข สมรสกับพิศพรรณ (สกุลเดิม อารัมภีร)
- หม่อมหลวงอภิชัย สมรสกับสุวรัตน์ (สกุลเดิม ธีระวชิรานนท์)
  - อภิรัตน์ ชยางกูร ณ อยุธยา
  - เฉลิมพร สมรสกับฉัฐญาภรณ์ (สกุลเดิม ธีระภักดีพันธ์)
  - วิกรม ชยางกูร ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงพรรณพิมล สมรสกับชัยยศ จินดาอุดมเศรษฐ์
- หม่อมหลวงอุบลวดี สมรสกับทวีชัย เลิศอร่ามรัตน์
  - สิโรบล เลิศอร่ามรัตน์
พันโท หม่อมราชวงศ์ธงชัย สมรสกับกาญจนา (สกุลเดิม ลิ้มวิไล)
- หม่อมหลวงทวีศักดิ์ ชยางกูร
- หม่อมหลวงเรวดี ชยางกูร
  - เตชิต ชุลีวัฒนกุล
- หม่อมหลวงถวัลย์วดี สมรสกับพลตำรวจโทมนตรี สัมบุณณานนท์
  - วัฐากร สัมบุณณานนท์
- หม่อมหลวงสุรัตวดี ชยางกูร
  - กิติยาวดี อมาตยกุล
- หม่อมหลวงธวัชชัย ชยางกูร
- หม่อมหลวงจิราวดี สมรสกับวิวัฒน์ ผสมทรัพย์
  - วิจิร์ ผสมทรัพย์
  - วิจิรา ผสมทรัพย์
- หม่อมหลวงสุทธิชัย สมรสกับนฤภรณ์
  - ณัฐฐศศิ ชยางกูร ณ อยุธยา
- หม่อมหลวงมนัสนันท์ ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์ไชยมงคล ชยางกูร

สายหม่อมลมูล (สกุลเดิม ศุภวรรณ)

หม่อมราชวงศ์ศรีนาค นกแก้ว
หม่อมราชวงศ์วรรณี ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์ชยานุพนธ์ ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์ประมณฑศรี สมรสกับปรีชา ชัยอนันต์
- ชญาวดี ชัยอนันต์
หม่อมราชวงศ์ประณีตา สมรสกับพันตำรวจเอกสำนอง พีรานนท์
หม่อมราชวงศ์ปรียาจรา ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์แป๊ะ ชยางกูร

โอรสในหม่อมเจ้าวงษ์มหิป ชยางกูร

สายหม่อมแมรี่

หม่อมราชวงศ์อรรควงษ์ เอกเซล ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์พงษ์ชัย แพทริก ชยางกูร

ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าโสภาเพียงจันทร์ จันทรทัต

หม่อมเจ้าอุรคินทร์ จันทรทัต เป็นสวามี

หม่อมราชวงศ์พงษ์จันทร์ สมรสกับพันตำรวจโทโชติศักดิ์ ภาษีผล
- ชยะพงษ์ ภาษีผล
- ผู้ช่วยศาสตราจารย์ทัตดาว ภาษีผล

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าจุฬาชัย ชยางกูร

สายหม่อมเสงี่ยม

หม่อมราชวงศ์เผ่าชัย สมรสกับศรีสุดา (สกุลเดิม ตู้จินดา)
- หม่อมหลวงดิเรก สมรสกับปลิว

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าฤทัยเที่ยง ชยางกูร

สายหม่อมรจิต (สกุลเดิม ภิญโญวนิช)

หม่อมราชวงศ์ชยางค์ สมรสกับนภาพร (สกุลเดิม ชำนาญการ)
- หม่อมหลวงกิจติพล ชยางกูร
- หม่อมหลวงนฤดล ชยางกูร

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าวราชัย ชยางกูร

สายหม่อมชูศรี^[7]

หม่อมราชวงศ์ถวัลย์ชัย สมรสกับรุ่งอรุณ (สกุลเดิม ชีพชล)
- หม่อมหลวงกุลยุวดี สมรสกับสุวัฒนา เลขยานนท์
- หม่อมหลวงจินดาภรณ์ ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์จุฑาชัย สมรสกับปรียา (สกุลเดิม มาโนษยวงศ์)

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าเวียงวัฒนา ชยางกูร

สายหม่อมชมชื่น (สกุลเดิม โกมารกุล ณ นคร)

หม่อมราชวงศ์พงษ์ไชยา สมรสกับศรีรัตนา (สกุลเดิม กัณหะยูวะ)
- หม่อมหลวงรัตนพงษ์ ชยางกูร
- หม่อมหลวงอธิพรพงษ์ ชยางกูร

ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าจรูญฤทธิ์เดช ชยางกูร

สายหม่อมจรุงใจ

หม่อมราชวงศ์ชฎาทิพย์ ชยางกูร
หม่อมราชวงศ์มาลาทิพย์ สมรสกับพันตำรวจโทภิญโญ ใหญ่ไล้บาง
- ร้อยตรี นายแพทย์อภิรม ใหญ่ไล้บาง
- ฤทธิไชย ใหญ่ไล้บาง
- กันตวัฒน์ ใหญ่ไล้บาง
หม่อมราชวงศ์จุฑาทิพย์ สมรสกับสุวัชชัย ปานพิพัฒน์
- อนัตตา ปานพิพัฒน์

สถานที่และสิ่งสืบเนื่องด้วยพระนาม

คลองพระองค์เจ้าไชยานุชิต
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 212 หรือ ถนนชยางกูร (ถวายเกียรติแด่หม่อมเจ้าวิเศษศักดิ์ ชยางกูร)

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าไชยานุชิต (27 สิงหาคม พ.ศ. 2404 – 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าไชยานุชิต (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441)
พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – ปัจจุบัน)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พ.ศ. 2441 - เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)^[8]

พงศาวดี

พงศาวดีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป^[9]

16. (=22.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก

8. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

17. (=23.) พระอัครชายา (หยก)

4. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

18. ทอง ณ บางช้าง

9. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี

19. สมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์มหานาคนารี

2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

20. เศรษฐีจีนฮกเกี้ยนแซ่ตัน

10. เงิน แซ่ตัน

21. น้องสาวของท่านผู้หญิงน้อย
ภรรยาของเจ้าพระยาชำนาญบริรักษ์ (อู่)

5. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี

22. (=16.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก

11. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์

23. (=17.) พระอัครชายา (หยก)

1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป

24. พระจันทราทิตย์ (บุญชู โรจนดิศ)^[10]

12. จมื่นอินทรประพาส (เลี้ยง โรจนดิศ)

25.

6. พระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)

26. จำปา ณ เวียงจันทน์

13. ท้าวมังสี (ขำ โรจนดิศ)

27.

3. เจ้าจอมมารดาเที่ยง

28.

14.

29.

7. คล้าย โรจนดิศ

30.

15.

31.

อ้างอิง

เชิงอรรถ

↑ "ประกาศกรมราชเลขานุการ เรื่อง พระราชทานนามสกุล สำหรับสืบเชื้อพระวงศ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น ๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 32 (0 ง): 137. 18 เมษายน พ.ศ. 2458. สืบค้นเมื่อ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2561.
↑ ราชสกุลวงศ์, หน้า 69
↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ในการพระราชทาน พระสุพรรณบัตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 15 (33): 341–342. 13 พฤศจิกายน ร.ศ. 117. สืบค้นเมื่อ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2561.
↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ คำนำพระนามพระบรมวงษานุวงษ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 15 (27): 1. 30 ตุลาคม ร.ศ. 129. สืบค้นเมื่อ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2561.
↑ ราชกิจจานุเบกษา, หมายกำหนดการ ที่ 15/2479 พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส พุทธศักราช 2479 เล่ม 53, ตอน 0 ง, 17 มกราคม พ.ศ. 2479, หน้า 2640
↑ ^6.00 ^6.01 ^6.02 ^6.03 ^6.04 ^6.05 ^6.06 ^6.07 ^6.08 ^6.09 ^6.10 ^6.11 ^6.12 ^6.13 ^6.14 ^6.15 ^6.16 นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
↑ ^7.0 ^7.1 รอยืนยันความถูกต้อง
↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/033/343.PDF
↑ ข้อมูลโดยสังเขปหม่อมราชวงศ์ศุภดิศ ดิศกุล - ราชสกุลสายพระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)
↑ ธงทอง จันทรางศุ. ในกำแพงแก้ว. กรุงเทพฯ : เอส.ซี.พริ้นท์แอนด์แพค, พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2550, หน้า 113

บรรณานุกรม

สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 69. ISBN 978-974-417-594-6
Jeffy Finestone. 2542. สมุดพระรูป พระราชโอรส พระราชธิดา พระราชนัดดาใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ปรียนันทนา รังสิต,ม.ร.ว. โลมาโฮลดิ้ง

แหล่งข้อมูลอื่น

จิรวัฒน์ แสงทอง. “คดีกรมหมื่นพงษาดิศรมหิปและนายเพ่ง (ศรี สรรักษ์) ปลอมธนบัตร: ภาพสะท้อนประวัติศาสตร์สังคมเมืองกรุงเทพฯ ทศวรรษ 2440.” รัฐศาสตร์สาร 25, 4 (2547): 131-163.

บทความเกี่ยวกับชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล

[1] "ประกาศกรมราชเลขานุการ เรื่อง พระราชทานนามสกุล สำหรับสืบเชื้อพระวงศ์ พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น ๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 32 (0 ง): 137. 18 เมษายน พ.ศ. 2458. สืบค้นเมื่อ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2561.

[2] ราชสกุลวงศ์, หน้า 69

[3] "พระบรมราชโองการ ประกาศ ในการพระราชทาน พระสุพรรณบัตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 15 (33): 341–342. 13 พฤศจิกายน ร.ศ. 117. สืบค้นเมื่อ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2561.

[4] "พระบรมราชโองการ ประกาศ คำนำพระนามพระบรมวงษานุวงษ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 15 (27): 1. 30 ตุลาคม ร.ศ. 129. สืบค้นเมื่อ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2561.

[5] ราชกิจจานุเบกษา, หมายกำหนดการ ที่ 15/2479 พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส พุทธศักราช 2479 เล่ม 53, ตอน 0 ง, 17 มกราคม พ.ศ. 2479, หน้า 2640

[:0-6] 6.00 ^6.01 ^6.02 ^6.03 ^6.04 ^6.05 ^6.06 ^6.07 ^6.08 ^6.09 ^6.10 ^6.11 ^6.12 ^6.13 ^6.14 ^6.15 ^6.16 นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.

[:1-7] 7.0 ^7.1 รอยืนยันความถูกต้อง

[8] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/033/343.PDF

[9] ข้อมูลโดยสังเขปหม่อมราชวงศ์ศุภดิศ ดิศกุล - ราชสกุลสายพระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)

[10] ธงทอง จันทรางศุ. ในกำแพงแก้ว. กรุงเทพฯ : เอส.ซี.พริ้นท์แอนด์แพค, พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ. 2550, หน้า 113

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]