Баш бит




26 декабрь 2015,

Бөтендөнья дини толерантлык һәм түземлелек көне,
Бразилиядә — Исәп-хисап палатасы,
Грециядә — Патрас карнавалы ачылышы,
Конго Демократик Җөмһүриятендә — Патрис Лумумба,
Филипинда — Конституция көне, һ.б. истәлекле көннәр
- 1706 — Америка галиме, сәясәт эшлеклесе Бенджамин Франклин туа.
- 1907 — «Урал» газетасының беренче саны чыгу көне.
- 1912 — британ сәяхәтчесе Роберт Скотт Көньяк полюсына җитә.
- 1928 — татар язучысы Аяз Гыйләҗев дөньяга килә.
- 1961 — Конго милли каһарманы Патрис Лумумба вафат.
- 1989 — Бөтенсоюз Хәтер китабын чыгару турында карар кабул ителә.
- 2015 — «Татарстан» радиосы дикторы Әминә Сафиуллина бакыйлыкка күчә.
Олы Ака (баш. Оло Аҡа, рус. Большая Ока) — Башкортстан Республикасы Мәчетле районындагы авыл. Урта Ака (Түбән Ака), Степная авыллары белән бергә Олы Ака авылы хакимиятенә карый.
2010 елның 14 октябренә халык саны 1064 кеше. Уфадан 300, район үзәге Олы Устьикиннан 18 чакрымда урнашкан. Почта индексы — 452554, ОКАТО коды — 80242810001.
Тимер юллы шәhәрләрнең иң якыны – Кызыл Яр (Красноуфим). Аралары – 92 чакрым. Биредә акалылар даими рәвештә инде өч гасырдан артык яшиләр. Аларның тарихи ватаны Идел елгасына кушыла торган Ука бассейнында урнашкан Мишәр төбәге. Милли чыгышы буенча мишәрләр (хәзер урта диалект татарлары). Авыл турындагы беренче язма 1692 елның 22 декабренә карый. ↪ Дәвамы

Сез беләсезме?
- Казакъ ханының ССРБда беренче язу машинасын ясаган оныкчыгы 30 ел гомерен сөргендә үткәрә.
- Көрәш буенча дөнья чемпионы күп санлы сабантуйларда баш батыр калып, 50 автомобиль яулый.
- Ишкәкаяклыларның иң якын «туганнары» булып аюсыманнар һәм сусарлар санала.
- 11 дисктан торучы татар халык һәм һөнәри музыка тупланмасы татар музыкасының бар тарихын колачлауга дәгъва итә.
- Сарманда туган генералның Чернобыль афәтен бетерүдәге хезмәте ике орден белән бәяләнгән.
- «Көнчыгыш Элизабет Тейлоры» Россиядә «Чалы кошы» фильмындагы Фәридә роле буенча билгеле.
- 1828 елгы Россия һәм Иран арасындагы килешү Каспий диңгезендә Россияга гына хәрби флот ачарга хокук биргән.
- Тыва Яңа елында махсус тергезелгән учакка артыш ботаклары, аннары ак ризык салына.
- Сахаларның җәйге торагында эссе көннәрдә һәрчак салкынча, һавасы саф һәм чиста саклана.
- Татар артистларын «Аршин мал алан»ны уйнарга өйрәткән азәрбайҗан актеры үз өендә атып үтерелгән.
- Татарстанның бер авылында гына уздырылучы ирзә бәйрәмендә «аю тәпие» белән сыйланырга була.
- 35 ил белгечләрен берләштерүче халыкара оешма сайтында Казанда узачак конгрессы турында татар телендә хәбәр итә.
- Беренчесе Сталинга тапшырылган югары бүләкнең соңгысы казакъ җырчысына бирелгәннең икенче көнендә ил таркала.
- Риваять буенча, каен себеркесе тулы бер ил халкының яңа дин кабул итүенә этәргеч булган.
- Басклар Иленең Бискайя төбәге хөкүмәт башлыклары тарихи имән агачы янына басып ант бирә.

Көн үзәге темалары
COVID-19 коронавирус авыруы пандемиясе
Бөек Ватан сугышында җиңүнең 75 еллыгы:
Референдум нәтиҗәсендә РФ Конституциясенә
Президент Владимир Путин тәкъдим иткән үзгәртүләр кабул ителә.
Татарстан Республикасы Президенты каршындагы татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе
Беларусь президентын сайлаулар (2020)
Оппозиционер Алексей Навальный агулануы тирәсендә шау-шу
2020-2025 елгы
Татарстан президентлыгына сайлауларда
Бердәм Русия фиркасе намзәте Рөстәм Миңнеханов җиңә
Берләшкән Милләтләр Оешмасының нигезләнүенә 75 ел тула
2021-2025 елгы
АКШ президентлыгына сайлауларда
Демократик фиркасе намзәте Джозеф Байден җиңә
Астронавтларны ташучы беренче шәхси галәми аппарат (SpaceX'ның Dragon)
Халыкара галәми станциягә барып тоташа.
20px XI нче Бөтендөнья «Белем җәүһәрләре» һәм XIII Дөньякүләм «Әдәби марафон» финалистлары
Казанда бүләкләнде.
РСФСР һәм Финляндия арасында Тарту тынычлык килешүе (рус. Тартуский мирный договор между РСФСР и Финляндией, фин. Tarton rauha, швед. Fredsfördraget i Tartu, фр. Traité de Tartu (russo-finlandais)) 1920 елның 14 октябрендә РСФСР һәм Финляндия тарафыннан Тарту шәһәрендә элеккеге Россия империясенең төньяк-көнбатышында 1918-1920 елларда беренче совет-фин сугышы һәм Финляндия гражданнар сугышы тәмамлангач имзаланган килешү.
Килешү тексты рус, фин һәм швед телләрендә тигез буларак төзелә. Килешү Бөтенрусия Үзәк Башкарма Комитеты тарафыннан 23 октябрендә, Финляндия Президенты тарафыннан 11 декабрендә ратификацияләнә. 31 декабрендә ратификация грамоталары белән алмашканда, шулай ук француз телендә язылган килешү текстына да имза салына.

Сайланган мультимедиа

Таныш булыйк
Википедия — Бөтендөнья пәрәвезе киңлекләрендә Вики механизмы ярдәмендә универсаль энциклопедия үстерү проекты.
Дөньяның 300 телендә бүлекләре булган Википедиянең максаты — теләсә нинди кеше үзгәртүләр кертеп яхшырта алган, ирекле килеш кулланыла алырлык объектив һәм тикшеренә алырлык эчтәлек тәкъдим итү. Тел-ара координацияләү эшендә лингва-франка буларак инглиз теле кулланыла.
Проект табигате нигез принциплар белән билгеләнә. Эчтәлеге Creative Commons CC BY-SA хокуки лицензиясе буенча булдырыла һәм кулланыла.

Җаваплылыктан баш тарту
Википедиянең Интернетта яшәвенә ярдәм итүче


Катнашу
- Катнашырга: Нигез тәртипләр һәм башка кагыйдә-киңәшләр белән танышып алыгыз, һәм вики-этикетны хөрмәт итегез; теркәлү киңәш ителә, әмма мәҗбүри түгел.
- Ярдәм кирәк: Ярдәм битләрне карап чыгыгыз, анда хәл ителмәгән сорауларны исә булышу үзәгебездә сорагыз; теркәлгән катнашучылар ярдәм күрсәтергә әзерлеген белдергәннәре арасыннан актив волонтёрларга мөрәҗәгать итеп, остаз булулары турында сорый алалар.
- Көчләрегезне тикшерергә: Өйрәнү урынында үзгәртүләр кертеп карагыз яки мәкаләләрне язу / төзәтү киңәшләре белән танышыгыз.
- Акча белән ярдәм итү: Википедия укучылары ясаган иганәләре аркасында энциклопедиябез тулысынча бушлай һәм рекламадан азат. Иганәгез аны үстерергә һәм ирекле буларак сакларга ярдәм итә ала.
- Википедия турында фикерләр: Нәрсә уйлаганыгызны белдерегез - Facebook / VK.com / Telegram.
Русия Федерациясе буенча илкүләм Викимедиа оешмасы
ВМРУ (мета) һәм аның коллегалары уздыра торган онлайн һәм офлайн вакыйгалары
Бөтендөнья Викимедиа җәмгыятьләренең күптелле хезмәттәшлекләрендә вәкилебез
"Татар телле викимедиачылары" төркеме (мета) оештыра торган вакыйгаларда катнашу.

Җәмгыять
Җәмгыятебез мәкаләләргә үз өлешен тематик проектлар кысаларында һәм бит эчтәлеге турында аралашу урыннары ярдәмендә уртак хезмәттәшлеген башкарган катнашучылардан оеша.
Уртак идеалыбыз — "һәрбер кеше бар булган гыйлемгә ирекле килеш ирешә алган бер дөньяны барлыкка китерү".
Википедиянең татар телле бүлеге җәмгыяте 36 006 теркәлгән катнашучыдан тора, алардан 119 соңгы ай дәвамында кимендә бер үзгәртү кертте. Проектыбызның тотрыклы үсүе өчен 6 катнашучыбыз хезмәт функцияләрен башкаруга сайланган.
Проектыбыз кече, автохтон, Россия һәм Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр төркемнәренә керә һәм дөньяның төрле илләрдәге күптеллелекнең әһәмиятен аңлаганнарның ярдәмен күреп яши.

Вики-кырларыбыз
- Хәзерге вакыйгалар
- Көн тәртибендәге мәсьәләләр
- Соңгы яңалыклар
- Статистика
- Вазыйфалар
- Стратегия
- Эшчәнлек планы
- Тиешле мәкаләләр исемлекләре:
- 1 000 • 10 000 • 50 000
- Татар теле: мәкалә - портал - татВП проекты (ВМРУ проекты) - тематик агач
- Татарнамә: мәкалә - портал - проект (бүлекләре) - тематик агач - күптелле исемлек
- Татарстан: мәкалә - портал - проект - тематик агач - күптелле исемлек
- Ай хезмәттәшлеге темасы
- Сайланган эчтәлек
- Соңгы үзгәртүләр
- Яңа битләр

Тирә якта
Тәкъдим ителгән мәкалә: Q1564911 — ингл. Acids in wine / фр. Acides du vin / кыт. 葡萄酒中的酸 — тат. Шәраб кислоталары
![]() |
Татарның язылмаган законнары, фәлсәфи кануннары – мәкальләре... | ![]() |
![]() |
Кем яраткан? Кем чыгарган? И «гөнаһ» ләфзы, сине; Мәгънәсезсең, сеңдералмый саф гакыл һәзмы сине! ↪ Дәвамы... |
![]() |

Тугандаш проектлар
Викиверситет — белем бирү аланы
Викиҗыентык — медиафайллар саклагычы
Викикитап — дәреслекләр һәм белешмәлекләр
Викимәгълүмат — фактик мәгълүмат-белем базасы
Викиөзек — өземтәләр җыентыгы
Викисәфәр — юл күрсәткече
Викисүзлек — сүзлек һәм тезаурус
Викитөрләр — биологик төрләр
Викиханә — оригиналь текстлар
Викихәбәрләр — хәбәрләр агентлыгы
Мета-Вики — проектара хезмәттәшлек аланы
Викимедиа инкубаторы — яңа тел бүлекләре
MediaWiki — «MediaWiki» буенча белешмә
Phabricator — технологик платформаны үстерү